کتاب شگرف و شگفت

انتشارات ترنگ منتشر کرد:«شگرف و شگفت» کتابی است از جستارهای پژوهشی و نوشتارهایی دیگر، در فرهنگ و ادب ایران. این کتاب از سه بخش جداگانه جستارها، نوشته‌های نگارین و جستارهای کوتاه و چند دیباچه که به خواست نویسندگان بر کتاب‌های آنان نوشته شده، تشکیل شده است و در آن‌ها به موضوعات مختلف درباره تاریخ، فرهنگ و تمدن و ادبیات ایران پرداخته شده است. هرکدام از این بخش‌ها، جستاری پژوهشی بلند یا کوتاه در زمینه‌های گوناگون است، که آن کتاب‌ها در آن‌ها نوشته شده است. به طور مثال «شاهنامه و گشتاسپ‌نامه: دبستان و سبک» اولین مطلب در بخش جستارهای این کتاب است که در آن ابتدا از مکتب و سبک و چگونگی این دو و مرزهایی که آن‌ها را از هم جدا می‌کند، سخن گفته شده و سپس «شاهنامه» و «گشتاسپ‌نامه» با یکدیگر، از دید سبک‌شناسی و دبستان‌شناسی مقایسه شده‌اند.«رخش و آذرگشب»، « کارکرد آیینی و نمادین آب در شاهنامه»، «هنر، اسطوره، رویا»، «قهرمان (پیشینه و خاستگاه و گوهر آن)»، «شورانگیز تبریز» و «آب زندگی است» از دیگر جستارهای این کتاب «شگرف و شگفت» است که مثلا در جستار «آب زندگی است»، ارزش و ارجمندی آب، در فرهنگ و اندیشه ایرانی، نشان داده شده و با کندوکاوی درونی و بیرونی، بر پایه ساختار واژه آب در زبان فارسی، که از دو حرف آغازین الفبا ساخته شده است، پیوند رازگونه آن با هستی و زندگی، بازنمود شده است. همچنین در جستار«کوتاه؛ لیک برین و براه» کوتاه‌ترین داستان‌ها در ادب فارسی بررسی شده است.«شگرف و شگفت» مانند تمام نوشته‌های کزازی به زبان فارسی سره نگاشته شده و در یکی از نوشتارهای این مجموعه به نام «ایران: سرزمین آرمان و امید» می‌خوانیم:«ایران، این سرزمینِ سپندِ اهورایی که بهترین سرزمینی است که مزدا آفریده است، این خُنَیْرِتِ بامیِ نامیِ گرامی، همواره در درازنای هزاره‌ها، سرزمینِ ورجاوندِ فرزانگی و فرهنگ بوده است؛ فرزانگیِ فرّمند و فرهنگِ گرانسنگ؛ نیز بِهینه بومِ آبادِ دانش و داد؛ مِهینه مرزِ بِاَرْزِ مردِمانی نیکونهاد و دلشاد؛ سپهرینه سامانِ سیمرغ که در آن، این مرغِ سپند و سترگ و بی‌مانند، از ستیغْ میغْ آمیغِ البرز، فرازین کوهِ بشکوهِ با فرّ و برز، بال درگسترده است و شکوه و شگرفی و شادمانگی را، بر بال‌های فرخنده و زرّین و زیبنده‌اش تا دورترین گوشه‌های گیتی فرابرده است. این خاستگاهِ خجسته و خرّمِ خورشید، خورشیدِ جانْ‌افراز و دل‌افروزِ آرمان و امید که رخشان و مینونشان، پرتو بر جایْ‌جای جهان درافکنده است و ابرهای تودرتوی و تاراتارِ ناامیدی و اندوه را از هم فرودریده است و درپراکنده است.این کان و کانون هوش‌ربای هنر، این سرزمینِ ستود? سرود و سَرْواد و سخن که سالارانِ سترگِ ادب، مِهینه مردانِ چامه و خامه و نامه، آن شگرفْ‌اندیشگانِ زباناورِ شگفتیْ‌پیشه را در دامانِ خویش پرورده است و به بَرومندی و بلندبالایی، بالانیده است و بر بُرده است؛ بَرومندانی بالابلند چون پیرِ پاک و پارسای دری، فردوسی، آن مای? نازش و سرافرازِشِ زباناوری و سخن‌گستری؛ یا خیّامِ خُنیده نامِ خجسته‌کام که بهارانه‌های ادب چارانه‌های اوست؛ یا سخن‌پردازِ هنگامه‌سازِ راز، خداوندگارِ شگفتی‌کارِ مثنوی، مولوی، آن مِهرینه مردِ مینوی؛ یا سعدی، آن فرزان? آموزگار و یگان? روزگار که مرزِ اندرزهای گرانْ‌ارزِ او گستر? گیتی است؛ یا جادوسخن جهان، آن بزم‌آرای روشن‌رای و جانْ‌افسای مِهان و کِهان، نظامیِ نامیِ گرامی.»