کتاب حقوق بین الملل اسلامی

انتشارات کویر منتشر کرد:حکومت های غیر اسلامی را منحصر در سه عقد ذمه،امان و هدنه کرده اند.اما انحصار روابط حکومت اسلامی صدر اسلام به انواع فوق،ناشی از مقتضیات زمان بود. در واقع،با توجه به سیاست انزوای خصمانه جوامع دوران باستان نسبت به یکدیگر،معاهدات بین المللی آن دوران اصولا در موضوع هایی محدود همچون صلح و عدم تعرض منعقد می شد. از این رو،محققان مسلمان معاصر اصولا انعقاد انواع معاهدات مرسوم در حال حاضر را برای حکومت اسلامی مجاز می دانند.اما فازغ از اینکه فقهای شیعه،برقراری روابط معاهداتی میان حکومت اسلامی و حکومت های غیر اسلامی را موقت و منوط به شرایط استثنایی و حتی منحصر به موضوع هایی خاص کرده اند،هیچ کدام ار ایشان در لزوم وفای به عهد،تردید نداشته اند. وفای به عهد در روابط بین المللی آن چنان حائز اهمیت است که طبق آیه 72 سوره انفال،اگر حمایت از مسلمانان مظلوم،در تعازض بامعاهده بین المللی قرار گیرد.ممنوع است؛نمونه بارز این .وفا داری را نیز می توان در رعایت صلح حدیبیه مشاهده کرد که به موجب آن مسلمانان متعهد شدند هر تازه مسلمانی را که بدون اجازه ولی خود از مکه فرار کند و به مدینه آید به مکه باز گردانند.