کتاب ثمود (باستان‌شناسی قوم ثمود)

انتشارات نگاه معاصر منتشر کرد: "قوم ثمود یكی از كهن‌ترین اقوام ساكن در شبه‌جزیر? عربستان هستند كه به نظر می‌رسد از جنوب این سرزمین به تدریج به سمت شمال و شمال غربی آن كشیده شده و در فاصل? میان حجاز تا سوریه می‌زیستند. از این قوم، كه نامش در قرآن نیز ذكر شده، سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نوشته‌هایی باقی مانده است. نگارنده در پژوهش حاضر بر مبنای این داده‌های باستان‌شناسی سعی در ترسیم جنبه‌های مختلف زندگی افراد این قوم دارد. وی در نیم? دوم سد? بیستم حدود چهارهزار متن از این سنگ‌نوشته‌ها را بررسی كرد كه حاصل كار او كتاب حاضر است. در كتاب تاریخ قومی ترسیم می‌شود كه آغاز و پایانش هم‌چنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. كتاب را می‌توان تك‌پژوهشی مردم‌شناختی از قوم ثمود دانست. خاستگاه ثمود، آغاز مهاجرت آن‌ها، پراكندگی قوم‌ها، محل سكونت، پیشه‌ها، جنگ‌ها، روابط اجتماعی، زبان، دین و مراسم دینی، معابد، خدایان و... از جمله آگاهی‌هایی است كه نویسنده توانسته از دل سنگ‌نوشته‌ها بیرون بكشد. نویسنده در آغاز كتاب دو فصل را به گزارش مورخان دربار? قوم ثمود اختصاص داده و هم‌چنین از قرآن سود برده است. سپس به گردآوری اطلاعات موجود در سنگ‌نوشته‌های ثمودی پرداخته و آن‌گاه تصاویر حك شده بر سنگ‌ها را تفسیر نموده است كه در كنار سنگ‌نوشته‌ها به فراوانی وجود دارند و طرح تعدادی از آن‌ها نیز در انتهای كتاب آمده است. وی كوشیده تا نتایج پژوهش‌های خود را با داده‌های تاریخ دیگر اقوام سامی به ویژه با داده‌های تاریخی عربستان جنوبی مقایسه كند. البته این مقایسه‌ها بیش‌تر در خصوص تفسیر اسامی خاص است. یكی از نكته‌های جالب، در خصوص اسامی خدایان قوم ثمود و ویژگی‌های آن‌هاست كه بیش‌تر دارای ویژگی اختری هستند. در این بخش نام 65 خدا آمده كه از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان مناف، منات، لات، شمس، هبل، ام‌علی، ستار، رحیم، اله و... نام برد."