کتاب پرتوی بر پولیتیای افلاطون

انتشارات آشیان منتشر کرد:رساله‌ی پولیتیای افلاطون یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذار‌ترین رساله‌ها در تاریخ فلسفه‌ی سیاسی بوده است. آن را به جمهوری و یا دولت نیز ترجمه کرده‌اند اما مولف کتاب به درستی اشاره کرده است که هر دوی این ترجمه‌ها نارسا هستند و توان رساندن معنای اصلی واژه‌ی یونانی آن را ندارند. سید هادی جعفری امان آبادی در کتاب پرتوی بر پولیتیای افلاطون تلاش کرده است تا این کتاب مهم و بنیادین افلاطون را به زبانی قابل فهم برای مخاطبان فارسی زبانی که آشنایی جدی‌ای با تاریخ فلسفه ندارند در بیاورد. رساله‌ی جمهوری یا پولتیای افلاطون را غالبا جزو رساله‌های میانی افلاطون به شمار آورده‌اند.این رساله‌ی مفصل، که بعد از قوانین دومین رساله‌ی مفصل افلاطون است، به ده کتاب تقسیم می‌شود. نکته‌ی مهم درباره‌ی این کتاب این است که این تقسیم‌بندی را خود افلاطون انجام نداده و به دست شارحان و مفسران آثارش صورت گرفته است. به همین دلیل است که بین برخی از کتاب‌های این رساله چندین سال اختلاف وجود دارد. کتاب اول این رساله را بسیاری از مفسران به گروه رساله‌های سقراطی نسبت داده‌اند. با خواندن کتاب اول این رساله متوجه می‌شویم که ساختار و اسلوب این کتاب بیشتر تابع رساله‌های سقراطی است. کتاب اول مثل همه‌ی رساله‌های سقرطی ناتمام می‌ماند و بحث‌ها به ظاهر از منطق و اسلوب مشخصی پیروی نمی‌کنند.مهم‌ترین ایده‌ی کتاب جمهوری افلاطون ایده‌ی «عدالت» است. افلاطون مفاهیم اصلی‌ای را که طی قرن‌ها در تمامی مجادلات فلسفی حضور داشته‌اند بنیان نهاده است. یکی از مهم‌ترین ایده‌هایی که افلاطون آن را مفهوم‌پردازی کرده است همین ایده‌ی عدالت است.ایده‌ی عدالت (دیکه) قبل از افلاطون در تفکر یونانی حضور داشت ولی با افلاطون بود که این ایده شانی فلسفی پیدا کرد. این حماسه‌نویسان و تراژدی‌پرداز‌ها و شاعران یونانی بودند که ایده‌ی عدالت را بیشتر دست مایه‌ی آفرینش هنری اشان قرار داده بودند ولی افلاطون برای نخستین بار عدالت را در گفتمان فلسفی و نه صرفا ادبی به بحث و بررسی گذاشت.به صورت خلاصه افلاطون به تناظری بین فرد و شهر (پولیس) باور داشت و این دو را هم ارز می‌پنداشت. از نظر افلاطون هم فرد و هم جامعه دارای تناقضات و تعارضات اساسی هستند و به همین دلیل ایده‌ی عدالت معنا پیدا می‌کند. عدالت در این معنا برای برطرف کردن تناقضات فردی و اجتماعی به وجود می‌آید. عدالت به معنی قرار نهادن هر چیزی در جای خود است.این تعریفی که امروزه برای همه‌ی ما آشنا به نظر می‌رسد اولین بار توسط افلاطون صورت بندی شده است. خواندن کتاب جمهوری از این منظر می‌تواند برای فهم کامل و دقیق این تعریف کلاسیک راهنمای خوبی باشد.کتاب‌های دشوار و تاثیر گذار تاریخ فلسفه را نمی‌توان به راحتی خواند. از طرفی برای همگان ممکن نیست که در کلاس‌های دانشگاهی رشته‌ی فلسفه شرکت کنند و در این دوره‌ها با چنین کتاب‌هایی آشنا شوند. از این منظر تالیف کتاب‌های راهنما برای خواندن خودآموز آن‌ها می‌تواند ایده‌ای راه گشا باشد. کتاب‌هایی که یک گام پیش از شرح و تفسیر صرف باشند.پیش از این، کتاب راهنمای سنجش خرد ناب به فارسی ترجمه شده بود. کتاب اخیر سید هادی جعفری امان آبادی را می‌توان از این منظر حایز اهمیت دانست. این کتاب را می‌توان به عنوان درآمدی برای خواندن خود کتاب جمهوری تلقی کرد. کتاب پرتوی بر پولیتیای افلاطون می‌توانست سویه‌هایی آکادمیک هم داشته باشد. جای خالی معادل‌های انگلیسی و حتی یونانی در کتاب به شدت احساس می‌شود. خیلی از مفاهیم تفکر افلاطون تنها زمانی به درستی درک می‌شوند که به اصل یونانی آن‌ها نیز توجه کرد و این مساله برای کسانی که در فلسفه‌ی یونان کار کرده‌اند واضح و مبرهن است و لذا نویسنده می‌توانست با این کار بر غنای علمی کتابش بیفزاید.ویژگی‌های این کتاب:?. مفهوم‌های فراوانِ فرعی و ریز و کوچکِ کم‌تر دیده‌شده، و شاید هرگز دیده نشده‌ی پولیتیا، برجسته شده‌اند. بسیاری از این مفهوم‌های ریز و کوچکِ تیترشده، برای خواننده‌‌ی معمولی و نیز اهل فلسفه، بسیار تازه و جذاب است. برخی از این تیترها را به زودی خواهم آورد.?. مفهوم‌های اصلی و نام‌دار کتاب نیز با این تیترها، بسیار به‌تر و زودتر و شفاف‌تر، نمایان شده‌اند.?. بسیاری از این تیترها کمابیش جنبه‌ی تفسیری دارند. از این‌رو، ذهن و ضمیر و نگاهِ نویسنده را می‌توان در این تیترها دید. و این، شاید در فهمِ به‌ترِ مفهوم‌های کتاب، و در فهم و تفسیرِ خواننده از کتاب، کارگر باشد.?. در بسیاری از جاها، افزوده‌های توضیحی و تفسیریِ خودم از متن را در میانِ دو کروشه آورده‌ام.?. نیز در بسیاری از جاها، هر جا که نیاز به روشنگری و توضیح داشته است، روشنگری‌ها و توضیحات‌ام را در زیرِ صفحه، به صورتِ پی‌نوشت، آورده‌ام.?. در بسیاری از جاهای متن پولیتیا، نکته‌هایی را که افلاطون به صورتِ تو در تو و درهم و پیچیده آورده است، به صورتِ جدا و مشخص و مرتب و شفاف و شماره‌گذاری‌شده آورده‌ام.